Co to jest

SQM-L jest małym, przenośnym urządzeniem służącym do oceny jakości nieba. W pudełku o rozmiarach 9×6,5×3 cm umieszczony jest mały sensor TAOS TSL237S wraz z optyką oraz filtrem odcinającym zakres widma do widzialnego (firmy HOYA) oraz sensorem temperatury. Urządzenie zaopatrzone jest w diodowy wyświetlacz na którym pojawia się wynik pomiaru oraz temperatura w momencie pomiaru. Całość jest na tyle zgrabna, że bez problemu zmieści się w kieszeni czy też wśród akcesoriów zabieranych na obserwację czy sesję astrofotograficzną. 


Do czego służy. 

SQM-L w sposób bezwzględny ocenia jakość nieba. Dokonuje pomiaru jasność tła nieba która to wpływa na możliwy zasięg obserwacji wizualnych czy podczas fotografowania obiektów DS. Możemy więc znaleźć najlepsze możliwe miejsce do obserwacji, porównywać swoje miejsca lub oceniać to jak zmienia się jasność tła w przeciągu nocy, pór roku czy nawet poszczególnych lat. Wynik podawany jest jako mags/sq arcsec i określa nam poziom jasności tła w określonym czasie. Pomiary bez problemu możemy skonwertować do skali Bortle czy na przykład do wartości cd/m2. Optyka zastosowana w SQM-L daje nam pomiar właściwy w okręgu o promieniu ~10 stopni, odczyt jest więc względnie selektywny.

Zastosowanie

Pewnie wiele osób stwierdzi, że jest to zupełnie zbyteczny gadżet. Prawdę mówiąc przed zakupem sam dość sceptycznie podchodziłem do tego urządzenia. Uwielbiam gadżety, ale nie byłem pewien czy SQM-L będzie można użyć do czegoś praktycznego. Jednak odkąd zacząłem zabierać je ze sobą na sesje astrofotograficzne, sporo się dowiedziałem o tym jak niebo zmienia się w przeciągu nocy, jak nawet małe pogorszenie warunków wpływa na wyniki sesji czy to jak bardzo subiektywna może być ocena wizualna warunków. Każdy z fotografujących niebo w przeciągu jednej nocy daje swoim oczom nieźle “popalić”. Kiedy sprzęt jest już rozstawiony większość z nas zaczyna zerkać w niebo, obserwacje te nawet najbardziej opanowany astrofotograf przerywa sprawdzając co się dzieje na ekranie monitora swojego komputera (o ile w ogóle odrywa od niego wzrok). Wzrok powoli więc się adaptujemy a zerkając na kompa tracimy to w ułamku sekundy, no a za moment znów gapimy się w niebo i tak pewnie kilkanaście razy w przeciągu nocki obserwacyjnej. W takich warunkach nie da się trafnie ocenić czy jakość nieba się pogarsza czy też warunki stają się coraz lepsze. Pod bardzo ciemnym niebem z dala od miast bardzo trudno ocenić czy czasem nie napływa cienki cirrus lub zamglenie.
Ocena wizualna zasięgu jest też zależna od wieku oraz stanu naszego wzroku.
Wiele razy łapałem się na tym, że przed pomiarem typowałem – o jest lepiej, albo niebo wydawało się wyraźnie gorsze niż kilka godzin wcześniej. Niestety pomiary zazwyczaj weryfikują wszelakie tego typu oceny. Wyniki daje się też skorelować z pomiarami tła na wykonanych już zdjęciach a tym samym dobrać poprawnie czasy ekspozycji do istniejących warunków.
Po roku użytkowania wiem, że jakość nieba w miejscu gdzie fotografuję waha się pomiędzy 21~21,22 a więc uśredniony zasięg wizualny mam pomiędzy 6,1~6,2 mag. lub mieszczę się w ocenie 4 w skali Bortle. Niestety nie udało mi się zrobić pomiarów podczas zeszłorocznego zlotu w Bieszczadach ze względu na permanentny brak pogody. Zdaje się, że ktoś robił pomiary w Izerskim Parku Ciemnego Nieba i tam wyniki były w okolicy 21,3~21,4. 

Być może uda mi się w przeciągu najbliższego roku odwiedzić kilka ciemnych polskich miejsc w celu weryfikacji niektórych legend ;). Pracuję również nad skorelowaniem wyników ze zdjęciami z aparatów (określona czułość, przesłona, czas ekspozycji, ogniskowa), która być może pozwoli na stworzenie bazy miejscówek.

Strona producenta
Opisywane urządzenie jest jednym z kilku w ofercie. Producent oferuje rozwiązania obserwatoryjne z możliwością zapisu zmian (logerem) a tym samym mogące pracować jako uproszczone urządzenie typu “all sky” (jest w stanie wykryć czy niebo jest zachmurzone czy nie). W tym przypadku możemy wybrać pomiędzy sposobem komunikacji z komputrem przez: – port USB, złącze LAN, lub port RS232.

Przbliżony koszt urządzenia (w USA) to około 135$.